Czy Virtual Reality może być zagrożeniem dla dzieci?

Jeremy Bailenson, badacz z Uniwersytetu Stanford, wraz z portalem Common Sense Media przygotował specjalny raport dla rodziców, który określa wytyczne tego, o czym powinni oni wiedzieć, jeżeli ich dzieci są zainteresowane wykorzystaniem technologii Virtual Reality. Jak się bowiem okazuje, poza niezaprzeczalnymi zaletami, niesie ona też ze sobą pewne zagrożenia.

Raport stworzony przez specjalistów

Common Sense Media to portal, na którym rodzice mogą znaleźć recenzje filmów oraz gier, wraz z wytycznymi dotyczącymi minimalnego wieku widza oraz listą treści niepożądanych i tych wartościowych, znajdujących się w poszczególnych produkcjach. W związku z przygotowanym raportem, niejako wyprzedzając go, szef portalu James P. Steyer napisał, że Common Sense Media zacznie przygotowywać również recenzje gier w technologii VR.

Z kolei główny twórca raportu, Jeremy Bailenson, to jeden z założycieli Virtual Human Interaction Lab w Stanford. Niedawno opublikował książkę pod tytułem Experience on Demand („Rozrywka na życzenie”), w której opisał potencjalne możliwości wykorzystania technologii VR i jednocześnie przestrzegł przed rzeczami, których skutki trudno jeszcze przewidzieć. Jednym z takich elementów jest długoterminowy wpływ technologii VR na dzieci. Najnowszy raport podpowiada rodzicom, w jaki sposób ich dzieci powinny korzystać z Virtual Reality, zaś tych bardziej dociekliwych kieruje do innych, bardziej szczegółowych źródeł. W raporcie pada jednak stwierdzenie, że jeżeli chodzi o technologię VR i jej możliwy wpływ na dzieci, to zbyt wiele jeszcze nie wiadomo, brakuje bowiem wiarygodnych, długofalowych badań.

Co zawiera raport?

Wśród kluczowych zagadnień raportu znalazły się między innymi poniższe kwestie.

Rzeczywistość wirtualna może mieć olbrzymi wpływ na dzieci ze względu na to, że przeżywane w niej zdarzenia mogą wywoływać reakcję bardzo zbliżone do tych rzeczywistych.
Nie wiadomo, jaki wpływ mogą mieć gry VR o dużej immersji na rozwój mózgu dzieci oraz ich zdrowie, choć zdecydowana większość rodziców obawia się negatywnych konsekwencji. Eksperci zalecają korzystanie z tej nowej technologii z umiarem oraz nie pozostawianie dzieci bez nadzoru, gdy z niej korzystają.
Jedynie 21% rodziców w USA przyznaje, że posiada urządzenia do obsługi wirtualnej rzeczywistości, a na dodatek 67% rodziców deklaruje, że nie planuje zakupu takiego sprzętu. Ogólne zainteresowanie rodziców tą technologią jest nikłe, ale jednocześnie wśród dzieci technologia VR cieszy się zdecydowanie większą popularnością
Postacie w wirtualnej rzeczywistości mogą mieć znacznie większy wpływ na zachowania dzieci, niż te pojawiające się w filmach, telewizji czy tradycyjnych grach wideo, co może być zarówno zaletą, jak i wadą – wszystko zależy od tego, jaki charakter będzie miała dana postać.
Uczniowie wykazują zdecydowanie większy entuzjazm, kiedy proces nauki uwzględnia wirtualną rzeczywistość, jednakże wyniki takiego procesu edukacyjnego niekoniecznie są lepsze.
Technologia VR może być świetnym narzędziem do budzenia większej empatii wśród dzieci, jednakże większość rodziców jest sceptyczna wobec tej perspektywy.
Jeżeli rodzice decydują się na zakup treści w wirtualnej rzeczywistości, wówczas powinni rozważyć, czy chcieliby, aby ich dziecko przeżyło podobne zdarzenie w rzeczywistości.

Jedna z części raportu skupia się na klasyfikacji wiekowej dla technologii VR, wyznaczanej przez różne firmy, które wahają się od 7 do 12 lub 13 lat. Jednakże, jak badacze piszą w raporcie, nie ma żadnych jasnych wskazań od strony badań medycznych na temat tego, jaki wiek jest właściwy. Jednocześnie zauważają, że ośmiu na dziesięciu rodziców posiadających dziecko między 8 a 17 rokiem życia oraz urządzenie do obsługi wirtualnej rzeczywistości, wskazuje, że jest to technologia odpowiednia dla dzieci powyżej 13 roku życia.

Prawda czy rzeczywistość wirtualna – czy dzieci potrafią to odróżnić?

Inna część raportu opisuje, jaki wpływ może mieć wirtualna rzeczywistość na dziecko i jego rozwój, skupiając się między innymi na tym, jakie jest ryzyko tego, że dziecko przestanie rozróżniać wydarzenia wirtualne od tych prawdziwych. Raport powołuje się na badania, które wykazują, że dziecko dopiero około piątego roku życia jest w stanie rozróżnić rzeczywistość od tego, co ogląda na ekranie telewizora. Podkreślają też, że zwykle pomiędzy 5 a 7 rokiem życia pojawia się zmiana w percepcji dziecka i w związku z powyższym dzieci poniżej piątego roku życia mogą mieć znaczne problemy ze zrozumieniem, że to, co przeżyły w wirtualnej rzeczywistości, nie było prawdziwe.

Warto również nadmienić, że jedno z badań wykazało, iż dzieci w wieku 5 lat słuchały poleceń postaci w wirtualnej rzeczywistości w takim samym stopniu, co żywej osoby, podczas gdy dzieci w wieku 7 i 9 lat wykazywały już większe posłuszeństwo wobec prawdziwego człowieka. Raport jednocześnie zaznacza, że większość przypuszczalnych efektów wirtualnej rzeczywistości na dzieci jest mocno hipotetyczna i oparta przede wszystkim na badaniach dotyczących mediów tradycyjnych.

Virtual Reality – pozytywny i negatywny wpływ

Bailenson napisał niedawno artykuł dla CNN, który ostrzega o niebezpieczeństwie wykorzystania technologii VR do szkolenia ludzi z przeprowadzenia zamachu terrorystycznego. Z kolei portal Common Sense Media w raporcie podkreśla, że ponad trzydzieści lat badań wykazuje, że granie w gry wideo pełne brutalności może skutkować przejawianiem agresywnych zachowań przez gracza. Jak piszą autorzy raportu, należy spodziewać się, że ograniczony wpływ gier wideo na większą wrogość względem otoczenia będzie wyższy w przypadku wirtualnej rzeczywistości.

Raport uwzględnił również pozytywne możliwości VR, między innymi w procesie edukacji czy w uśmierzaniu bólu i kończy się wskazówką, aby dobierając treści na VR zastanowić się, czy jest to coś, co my lub nasze dzieci chcielibyśmy/powinniśmy przeżywać również w rzeczywistości. Jeżeli odpowiedź brzmi „nie”, wówczas należy zrezygnować z danej treści – a przynajmniej takie są zalecania raportu.

Pełen raport można pobrać ze strony internetowej: https://www.commonsensemedia.org/research/virtual-reality-101 zakładając wcześniej darmowe konto na portalu.